Jak dobrać nartorolki – czy szybsze są lepsze?

Jedną z ważniejszych cech nartorolek jest ich szybkość. Jednak możliwości rozwijania dużych prędkości nie zawsze wpływają na cenę sprzętu i wyznaczają jego jakość. Często zbyt szybkie kółka i łożyska są wadą. Podpowiadamy jak dobrać nartorolki o właściwej prędkości.

Im szybszy bolid Formuły 1, tym lepszy. Osiągami kierujemy się często wybierając samochód, rower, łódź, czy inny sprzęt sportowy. W wypadku nartorolek, o ile nie będziemy na nich startować w zawodach, zbyt szybkie koła najczęściej są wadą, a nie zaletą.

Nartorolki dzielimy na startowe i treningowe. Tych pierwszych sportowcy używają prawie wyłącznie do udziału w zawodach. Sprzęt treningowy to narzędzie systematycznej pracy nad formą zawodnika, który towarzyszy mu na większości treningów.

Nartorolki do startów

Nartorolki do startów projektuje się w taki sposób, aby były możliwie szybkie. Wszystkie inne cechy, jak trwałość, komfort, przyczepność kół na różnych nawierzchniach, ochrona zdrowia zawodnika, schodzą na dalszy plan.

Koła

Tomasz Kałużny

Mistrz Świata juniorów na nartorolkach z 2000 roku

Nartorolki szybkie się ślizgają na wodzie. Są dużo bardziej niebezpieczne. Sam startowałem i wiem ile problemów było, gdy startowaliśmy w deszczu i nawet przy dobrych asfaltach koła zawsze się ślizgały.

 

W sprzęcie do szybkiej jazdy montuje się twarde, poliuretanowe koła. Tam gdzie liczą się maksymalne osiągi, nie ma kompromisów. Jeśli ma być szybko, to często wyklucza to, że bezpiecznie. Twarde, startowe koła jadą po suchym asfalcie na granicy przyczepności. Kilka kropel deszczu często wystarczy, by po mokrym asfalcie jechało się niczym jak po lodzie. Koła startowe nie należą też do trwałych.

Łożyska wykonane są z wielką precyzją i najczęściej pozbawione są mogących je spowolnić osłon chroniących wnętrza przed wodą i zanieczyszczeniami. Przez to wymagają ciągłej konserwacji, a ich żywotność jest krótka.

Mosty nośne

Mariusz Michałek

Czwarty zawodnik Mistrzostw Świata na nartorolkach w 2009 roku

Gdy brałem udział w mistrzostwach świata przed każdym startem zakładałem nowy komplet łożysk.

 

Projektanci nartorolek przeznaczonych do zawodów dążą do maksymalnego obniżenia ich masy. Ważne jest także, aby zmniejszyć do minimum siły bezwładności działające na sprzęt i nogi zawodnika podczas dynamicznej jazdy. Lżejsze i krótkie nartorolki to niższa energia potrzebna do ich przemieszczania, także możliwość wykonywania szybszych i precyzyjnych ruchów. Z tego też powodu mosty nartorolek startowych skracane są do minimalnych długości mieszczących się w limitach narzuconych w przepisach. Reguły FIS, które stosuje się na zawodach wysokiej rangi, nie pozwalają startować na krótszych mostach nośnych niż 530 mm rozstawu kół.

W celu zmniejszenia masy mostów nośnych nartorolek stosuje się lekkie, aluminiowe i sztywne mosty. Szyny wykonane z kompozytów są za ciężkie. Podobnie jak mosty z włókien węglowych uginają się, więc niepotrzebnie pochłaniają siły, które powinny w całości być spożytkowane do nadania prędkości.

Wiązania

Mniejsza przyczepność kół w sprzęcie startowym, a także bardzo duże siły, jakim sportowcy poddają nartorolki w trakcie zaciętej rywalizacji, wymuszają inny sposób montażu wiązań. Te przytwierdza się tak, aby but zawodnika znajdował się po środku długości mostu. To sprawia, że siły przenoszone są równomiernie na oba koła.

Do treningów, rekreacji i codziennego korzystania

Nartorolki treningowe to sprzęt „katowany” przez sportowców wiele dni w roku. Musi służyć nam bezawaryjnie przez tysiące kilometrów. Wymagamy, aby był komfortowy, bezpieczny na drodze i dla naszego zdrowia. Jeśli wykonujemy na nim trening narciarski, nartorolki powinny możliwie blisko imitować narty. Co ważne, muszą pozwalać na realizację założeń treningowych, rozwijać siłę i wytrzymałość.

Koła

Z tych wszystkich wymienionych wyżej powodów nartorolki treningowe najczęściej różnią się budową od startowych. Najważniejsza różnica tkwi w kołach. Przy ich projektowaniu zwraca się uwagę na komfort, amortyzację, dobrą przyczepność, także na mokrych nawierzchniach, czy odporność na ścieranie. Mieszanki wykorzystywane do wytwarzania bieżni kół dobiera się tak, aby ograniczyć ich prędkość.

Sprzęt treningowy do większości zastosowań nie powinien być zbyt szybki. Wyższe opory toczenia zbliżają prędkości kół nartorolek do szybkości osiąganych na nartach biegowych. Liczący się producenci nartorolek mają w swojej ofercie koła odpowiadające szybkościom nart na różnego rodzaju śniegu: zmrożonym, świeżym, zleżałym, czy mokrym, wiosennym, bardzo powolnym. Dzięki temu na nartorolkach możemy realizować różne zadania treningowe, w tym budować szybkość, dynamikę, siłę i wytrzymałość, a także regenerację.

Łożyska toczne w sprzęcie treningowym nie muszą być szybkie, za to mają długo służyć. Najczęściej producenci stosują łożyska mniej precyzyjne, ale o większej odporności na zanieczyszczenia, czy kontakt z wodą. Łożyska takie są często obustronnie uszczelniane gumowymi lub plastikowymi osłonami, które kontaktując z pierścieniami zapobiegają przedostawaniu się do środka brudu i wilgoci. To przedłuża ich żywotność, lecz jednocześnie zwiększa opory toczenia.

Mosty nośne

Nartorolki treningowe, na których pokonujemy mnóstwo kilometrów przez wiele dni w roku, powinny zapewniać komfort, a także w miarę możliwości nie narażać naszego organizmu na przeciążenia. Z tego powodu w droższym sprzęcie producenci montują mosty nośne wykonane z materiałów amortyzujących wstrząsy. Do ich budowy wykorzystuje się zaawansowane technologicznie materiały, kompozyty, czy włókna węglowe (carbon). Takie mosty buduje się podobnie jak narty biegowe. Dzięki swojej elastyczności pochłaniają drgania i chronią stawy użytkownika. Na rynku można też spotkać mosty aluminiowe o profilu lekkiego łuku, które także mają własności amortyzujące.

Józef Michałek

trener biegów narciarskich licencji A

Jestem zwolennikiem dłuższych mostów nartorolek. Łatwiej je wówczas wyważyć i lepiej się prowadzą.

 

Ramy nartorolek treningowych bywają dłuższe niż w sprzęcie startowym. Tu mniej liczy się niewielka waga, bardziej komfort i podobieństwo do nart biegowych. Dłuższy sprzęt jest bliższy podłużnym nartom. Dlatego wśród nartorolek treningowych do techniki łyżwowej wielu producentów proponuje nam mosty o rozstawie kół od 560 do 650 mm. Sprzęt do techniki klasycznej rzadko jest krótszy niż 700 mm.

Zawodnicy startujący w zawodach także na treningach korzystają z nartorolek z mostami 530 mm, aby przywyknąć do tej długości i sprawnie posługiwać się nartorolkami, gdy przyjdzie im rywalizować.

Wiązania

W nartorolkach treningowych wiązania montuje się w taki sposób, aby pięta buta znajdowała się blisko tylnego koła. To sprawia, że punkt wpięcia buta w wiązanie wypada blisko środka ciężkości, przez co nartorolka mniej opada w momencie jej uniesienia.

Tabela 1: Porównanie podstawowych cech nartorolek startowych i treningowych

Dla każdego wedle potrzeb

Mariusz Michałek

Gdy w 2009 roku przygotowywałem się do Mistrzostw Świata na nartorolkach, treningi na startowym sprzęcie rozpocząłem dopiero na trzy tygodnie przed imprezą. Wcześniej biegałem głównie na sprzęcie treningowym (przeczytaj więcej o przygotowaniach do startu w Mistrzostwach Świata w wywiadzie z Mariuszem Michałkiem)

 

Z powyżej opisanych różnic między sprzętem startowym i treningowym wyraźnie wynika, że nartorolki startowe wykorzystywane powinny być do zawodów. Zawodnicy biegają na nich także w trakcie bezpośredniego przygotowania przed zawodami, aby oswoić się z większymi prędkościami, jakie rozwija ten sprzęt.

Nartorolki treningowe to odpowiedni wybór dla większości zastosowań poza startami, w tym jako narzędzie przygotowujące do biegania na nartach, forma utrzymania wysokiej sprawności i dobrej kondycji, czy choćby zwyczajna rekreacja. W zależności od prędkości zamontowanych kół na nartorolkach treningowych można wykonywać ciężkie, wyczerpujące treningi lub oddawać się przyjemności swobodnej i łatwej rekreacyjnej jazdy.

Tomasz Kałużny

Narty biegowe co roku są coraz szybsze. Nie wyobrażam sobie, żeby najlepsi narciarze nie trenowali na szybkich rolkach tylko ciągle na wolnych. Uważam, że jest to bolączka polskich biegaczy. Trenują wyłącznie na wolnym sprzęcie. Później co prawda nie brakuje siły i wydolności, ale zabija nas rytm. Trudno później utrzymać go na szybkich nartach.

 

Osoby, które zamierzają rywalizować na nartorolkach lub poważnie podchodzą do treningu narciarskiego powinny oswoić się z myślą, że będą potrzebować więcej niż jednej pary nartorolek. Startujący w zawodach wymagają przynajmniej dwóch kompletów – startowego i treningowego. Narciarze z dużymi ambicjami nawet trzech zestawów z kołami bardzo wolnymi – do treningów siłowych, standardowymi i szybkimi – do treningów szybkościowych i regeneracyjnych. To wszystko należy pomnożyć przez dwa, bo do każdej techniki – klasycznej i łyżwowej – potrzebujemy innego sprzętu.

Tabela 2: wady i zalety różnych cech nartorolek w zależności od zastosowania

Nasze rekomendacje

Niniejszy poradnik powstał we współpracy ze specjalistami sklepu nartorolkowy.pl.