Nartorolki – poradnik dla początkujących

Jak dobrać nartorolki dla siebie? Czym różnią się poszczególne modele nartorolek i wiązań? Jak dobrać kijki? Jak hamować? Na te i inne pytania odpowiadamy w 'Poradniku dla początkujących’.

1. Jak dobrać nartorolki, które będą najlepsze dla ciebie?

Przede wszystkim należy określić styl, jakim chce się trenować (krok łyżwowy lub klasyczny). Następnie częstotliwość i miejsce treningów (jakość nawierzchni), a także możliwości finansowe. Jeśli mamy ograniczenia budżetowe, to na gładki i równy asfalt możemy z powodzeniem używać nartorolek aluminiowych, które z reguły są nieco tańsze. Natomiast przy nawierzchniach porowatych znacznie lepiej sprawdzi się nartorolka z szyną pełną – kompozytową. To ze względu na doskonałe tłumienie wibracji (ochrona stawów). Poza tym szyna kompozytowa ma znacznie większą elastyczność, co najlepiej oddaje uczucie biegu na nartach. Przeczytaj więcej o mostach nartorolek i ich właściwościach.

2. Czym różnią się poszczególne modele nartorolek?

W zależności od stylu wyróżniamy nartorolki:

• do kroku łyżwowego (skate)
• do kroku klasycznego (classic)
• do kroku łyżwowego i klasycznego (combi)

W zależności od przeznaczenia wyróżniamy nartorolki:

• zjazdowe (gąsienicowe) – imitujące narciarstwo zjazdowe
• biegowe – imitujące narciarstwo biegowe

W zależności od typu nawierzchni, do jakiej dostosowane są nartorolki biegowe wyróżniamy:

• nartorolki terenowe do poruszania się po różnych drogach (gruntowych, szutrowych, asfaltowych)
• nartorolki sportowe przeznaczone wyłącznie do biegu na nawierzchniach asfaltowych; wśród nich znajdziemy modele treningowe oraz startowe

Podkreślić należy, że tylko nartorolki do biegania na twardych nawierzchniach (asfaltowych) są używane w profesjonalnym sporcie jako sprzęt treningowy i startowy (trening imitacyjny). Właśnie na takich nartorolkach trenują latem olimpijczycy – niegdyś także Justyna Kowalczyk oraz Tomasz Sikora.

3. Dlaczego rolki Skike nie są nartorolkami?

Formalnie tylko sprzęt dokładnie odzwierciedlający mechanikę ruchu narciarza biegowego wyposażony w koła może być nazywany nartorolkami. To jest możliwe w praktyce tylko dzięki zastosowaniu biegowych wiązań narciarskich i butów w systemie współpracującym z wiązaniami.

W większości rolek wyposażonych w pompowane koła nie ma możliwości w 100% odwzorowania ruchu występującego podczas poruszania się na nartach. Nawet jeśli rolki wyposażone są w mechanizm umożliwiający oderwanie pięty od mostu nośnego, ruch ten jest tylko podobny, a nie identyczny.

Zmianę mechaniki wymusza także znacznie większa waga sprzętu terenowego, który przez swoje gabaryty i ciężar zachowuje się znacząco inaczej niż narta. Więcej przeczytasz w naszym tekście Co to są nartorolki?

4. Czy można biegać stylem łyżwowym na nartorolkach do klasyka i odwrotnie?

Każdy z typów nartorolek został skonstruowany inaczej – tak, aby jak najlepiej imitować dany styl. Podstawowe różnice to rozmiar i kształt kółek, występowanie blokady w nartorolkach do klasyka, długość i elastyczność szyny, a co za tym idzie różne usytuowanie wiązań. W ofercie niektórych producentów (np. Marwe) znaleźć można nartorolki typu combi umożliwiające trening stylu łyżwowego i klasycznego. Jest to jednak rozwiązanie typowe dla sportu amatorskiego.

Bieganie krokami łyżwowymi na nartorolkach do techniki klasycznej jest możliwe, jednak wiąże się ze znacznie szybszym zużyciem kół. Natomiast na nartorolkach do techniki łyżwowej nie ma możliwości biegania stylem klasycznym. Główny powód to brak mechanizmu jednokierunkowego, który pozwoliłby na odbicie klasyczne. Na wszystkich nartorolkach można za to biegać bezkrokiem, który formalnie należy do stylu klasycznego.

5. W jaki sposób zamontować wiązania do nartorolek?

Zasady montażu wiązań na nartorolkach są inne niż na nartach biegowych. Często miejsce montażu ograniczone jest konstrukcją nartorolek. Inaczej też montuje się wiązania na nartorolkach do treningu niż do startów w zawodach. Montowanie wiązań najlepiej jest powierzyć doświadczonemu serwisantowi lub zamówić nartorolki z zamontowanymi wiązaniami.

6. Czy zamiast kupować nartorolki mogę wykorzystać moje łyżworolki i kije do nordic walking?

Nartorolki z uwagi na konstrukcję, zastosowanie buta i wiązania narciarskiego najwierniej oddają bieg narciarski. To powoduje różnice w odbiciu w porównaniu z łyżworolkami. Inaczej rozmieszczony jest też środek ciężkości. Z reguły wyposażone w standardowe kółka łyżworolki są zbyt szybkie do treningu. Natomiast kije do nordic walking są zdecydowanie zbyt krótkie. Rozpoczynanie przygody od łyżworolek to dobry pomysł w wypadku dzieci, choćby z tego względu, że trudno znaleźć na rynku dziecięce nartorolki, czy buty do nartorolek w dziecięcych rozmiarach.

7. Jak dobrać kije do nartorolek?

Długość kijków do nartorolek należy dobierać tak samo, jak do nart biegowych. Generalna zasada: kije do stylu łyżwowego są o ok. 10 cm dłuższe niż do stylu klasycznego. Kijki do klasyka powinny sięgać pod pachy, natomiast do kroku łyżwowego – kończyć się na wysokości brody. Najbardziej wytrzymałe są kije wykonane w całości z jednolitego materiału – aluminium lub włókna węglowego.

8. Czy mogę używać kijów do biegówek?

Jak najbardziej, przy czym należy zwrócić uwagę na rodzaj grotu. Do biegania na nartorolkach używamy grotów widiowych. Zwyczajne groty stalowe, w które wyposażona jest większość amatorskich kijów biegowych, nie nadają się do biegania na nartorolkach. Na pocieszenie można dodać, że nie wymaga to zakupu nowych kijów, a jedynie odpowiednich do średnicy kija grotów.

9. Jak dobrać rodzaj kółek?

Gdy zastanawiasz się jak dobrać nartorolki, zwróć uwagę na ich koła. Generalną zasadą jest dopasowanie prędkości kół do potrzeb treningowych i zaawansowania użytkownika. Do większości zastosowań treningowych najlepsze będą koła o prędkości średniej, standardowej, nazywane potocznie „dwójkami”. Początkujący mogą wybierać koła trochę szybsze, dzięki czemu ich mięśnie, nieprzywykłe jeszcze do specyfiki ruchu, łatwiej zniosą obciążenia. Wraz z zaawansowaniem można wybierać koła wolniejsze. Koła bardzo wolne – „trójki” i „czwórki” to wybór dobry dla zawodników wyczynowych lub bardzo zaawansowanych amatorów. Ćwiczenia techniki najlepiej wykonywać na kołach szybszych. Inne zasady stosuje się w wypadku nartorolek stosowanych do zawodów. Więcej przeczytasz w tekście Jak dobrać nartorolki – czy szybsze są lepsze?

Nie tylko prędkość kół nartorolek ma znaczenie. Ważny jest także ich kształt. Na początek warto wybierać koła zapewniające lepszą podstawę i stabilność. Przeczytaj więcej o tym ważnym zagadnieniu w tekście o stabilności nartorolek.

10. Dlaczego nartorolki są tak drogie?

Z pozoru nartorolka to bardzo prosta konstrukcja. Jeśli jednak przyjrzymy się bliżej, okazuje się, że mamy do czynienia z zaawansowanymi materiałami do produkcji szyn (szczególnie kompozytowych) oraz specjalnymi rodzajami tworzyw do produkcji kół. Jak w przypadku każdego sprzętu sportowego, istnieją bardziej lub mniej uznane marki, których renoma przekłada się na cenę. Nartorolki to w większości krajów na świecie niszowy sport. Małe partie produkcyjne wymuszają najczęściej pracę ręczną przez pracowników w Europie. To przekłada się na wysokie koszty produkcji, a co za tym idzie ceny na półce w sklepie.

11. Czy mogę sam zbudować nartorolki? Czy brać pod uwagę zakup nartorolek wykonanych „metodą chałupniczą”?

Chcąc zająć się profesjonalnym treningiem, należy szukać rozwiązań sprawdzonych i pewnych. Własnoręczna konstrukcja jest możliwa, trudno mówić tu jednak o zachowaniu jakichkolwiek standardów, związanych choćby z bezpieczeństwem.

12. Czy mogę używać do nartorolek moich butów do biegówek?

Jak najbardziej można używać butów do nart biegowych. Warto jednak zwrócić uwagę, że są one ocieplone i nie oddychają. Po godzinnej jeździe w letnich temperaturach stopa może się odparzać. Dobrze mieć na uwadze, że przy ewentualnym upadku na asfalcie, buty mogą się obetrzeć. Jeśli to wersja na biegówki, oznacza to utratę ich wodoodporności i konieczność zakupu kolejnej pary na biegówki. Dlatego większość osób obecnie wybiera buty do nartorolek, które są zbudowane identycznie jak narciarskie odpowiedniki, ale zapewniają oddychalność i lepszą termikę. W butach nartorolkowych można biegać w temperaturach od około 0°C do warunków upalnych.

13. Jakie wybrać wiązania do nartorolek?

Przede wszystkim wiązanie musi pasować do buta. Zatem wiązania dobieramy zgodnie z systemem, jakiego używamy w nartach biegowych (jeśli zamierzamy używać tych samych butów) oraz z przeznaczeniem (styl klasyczny, styl łyżwowy). Do wyboru mamy profesjonalne wiązania wyczynowe (tzw. manualne) oraz wiązania amatorskie (automatyczne). Jeszcze do niedawna na rynku obecne były dwa systemy wiązań: SNS firmy Salomon i NNN firmy Rottefella.

Obecnie w produkcji znajdują się wyłącznie buty i wiązania w systemie NNN. Ze względów prawnych niektórzy producenci nie mogą używać nazwy NNN należącej do Rottefelli. Stosują więc własne określenia, w tym Prolink i Turnamic. Są one zgodne ze standardem NNN i można je krzyżować w dowolnych konfiguracjach, np. wiązania Rottefella NNN i buty Rossignol Turnamic.

14. Jakie są najbardziej znane marki nartorolek?

Wśród licznych producentów nartorolek na świecie wymienić należy skandynawskie firmy Marwe i Swenor oraz włoską SkiSkett, które są obecne na rynku od wielu lat. W Polsce popularne są nartorolki marek Vexa, Rollspeed, czy Skigo.

15. Jakie ochraniacze ubrać na nartorolki?

Szczególnie w trakcie nauki dobrze jest pamiętać o założeniu ochraniaczy na kolana i łokcie oraz kasku. Ochraniacze na dłonie, typowe do jazdy na łyżworolkach, nie mają tu zastosowania, ze względu na użycie kijów. Konieczne zatem jest założenie rękawiczek. Kość ogonową, biodra i pośladki warto chronić za pośrednictwem specjalnie stworzonych do tego spodenek ochronnych.

16. Gdzie biegać na nartorolkach?

Wybierając trasę do treningu, należy brać pod uwagę przede wszystkim bezpieczeństwo. O ile w przypadku nartorolek terenowych znalezienie mało uczęszczanej drogi gruntowej czy szutrowej nie jest większym problemem, o tyle w przypadku nartorolek do nawierzchni asfaltowych wybór jest ograniczony. Szukamy zatem odcinków dróg asfaltowych o małym natężeniu ruchu, asfaltowych alejek parkowych czy ścieżek rowerowych. Pamiętać należy przy tym o bezpieczeństwie innych użytkowników (spacerowiczów, rowerzystów). Pamiętajmy też, aby koniecznie zapoznać się z profilem trasy. Unikajmy tras ze zbyt ostrymi zjazdami i wirażami. Reasumując, profil trasy dostosujmy do swoich aktualnych umiejętności.

17. Jak hamować na nartorolkach?

Nartorolki biegowe nie posiadają hamulca. Hamowanie jest możliwe przez zastosowanie odpowiednich technik. Często ich nauka jest łatwiejsza niż poszczególnych kroków biegowych. Więcej o sposobach hamowania przeczytasz w tekście Hamowanie na nartorolkach – techniki.

Możliwe jest też zamontowanie hamulca na jednej lub obu nartorolkach. Wtedy hamujemy poprzez oddziaływanie na ramię hamulca łydką w pozycji zbliżonej do tzw. telemarku. Dodanie hamulca zwiększa oczywiście wagę nartorolki i pogarsza komfort biegu. W wypadku rolek terenowych większość modeli wyposażona jest fabrycznie w hamulce. Dowiedz się więcej o mechanicznych hamulcach na nartorolki.

18. Które nartorolki biegowe są lepsze – terenowe czy na asfalt?

Żadne z tych nartorolek nie są lepsze. Po prostu służą do innych zastosowań. Nartorolki sportowe to letnie imitacja narciarstwa biegowego na przygotowanych trasach. Nartorolki i rolki terenowe to bardziej odzwierciedlenie narciarstwa przełajowego.

Twarda nawierzchnia asfaltowa zdecydowanie najlepiej imituje warunki na profesjonalnej trasie narciarskiej. Nartorolki na asfalt są lżejsze, co ułatwia zastosowanie poprawnej techniki biegu i znacznie poprawia komfort. Stąd też stosowane są najczęściej w sporcie wyczynowym.

Nartorolki terenowe są cięższe, a podłoże po którym biegamy często nierówne. Nie oznacza to oczywiście, że nie mogą stać się sprzętem treningowym przygotowującym nas do sezonu zimowego. Zaletą ich jest brak ograniczeń co do podłoża. Problem stanowią jedynie głębszy piasek i błoto.

Jeśli zadajesz sobie pytanie, jak dobrać nartorolki, zastanów się także, jakie miejsca treningowe masz w okolicy do wyboru. Pamiętaj też, że sprzęt terenowy, który jest ciężki, bezwładny i często mało stabilny, może znacznie utrudnić naukę jazdy na nartorolkach. Na początek warto wybierać nartorolki sportowe, a sprzęt terenowy traktować jako kolejny stopień zaawansowania. Przeczytaj więcej w tekście jak zaczynać naukę na nartorolkach.

19. Czy opanowanie jazdy na łyżworolkach i biegówkach oznacza umiejętność biegania na nartorolkach?

Niestety nie. Oczywiście doświadczenie z biegówek znacznie skraca czas nauki. Z uwagi jednak na inną nawierzchnię biegu, inną przyczepność do podłoża, a także niższą stabilność nartorolek nawet dla bardzo sprawnego narciarza biegowego będzie to zupełnie nowe doświadczenie. Długość nartorolki oraz fakt wyższego położenia biegacza będą powodować inne poczucie równowagi niż na nartach. Atutem narciarza na pewno jest umiejętność posługiwania się kijami, jak też brak konieczności nauki kroków od początku.

W przypadku łyżworolek należy pamiętać o innej konstrukcji buta. Brak tzw. wolnej stopy jest wbrew pozorom powodem różnic w odbiciu łyżwowym. Dodatkowo dochodzi opanowanie umiejętności posługiwania się kijami. Niemniej doświadczenia z łyżworolek, np. utrzymanie równowagi, na pewno przyda się i znacznie skróci naukę.

20. Czy nartorolki wymagają konserwacji?

Tak. Szczegóły podają zwykle producenci. Jednak konserwacja ograniczać powinna się przede wszystkim do utrzymania sprzętu w czystości i usuwania wilgoci.

21. Czy należy smarować lub wymieniać łożyska w nartorolkach?

Jeśli łożysko zużyło się, co wyraźnie słychać, należy je wymienić. W wypadku nartorolek do treningu smarowanie nie jest zalecane przez producentów. Wyposażają oni nartorolki w wysokiej klasy łożyska, niezwykle odporne na zanieczyszczenia i wilgoć. Smarowanie takich łożysk może wręcz skrócić znacznie ich żywotność. W wypadku kół z szybkimi łożyskami częste smarowanie jest niezbędne.

22. Które mosty nartorolek są lepsze: kompozytowe czy aluminiowe?

Nartorolki kompozytowe znacznie lepiej oddają poczucie biegania na nartach. Rozpraszają i pochłaniają część energii podobnie jak śnieg. Sprawia to odpowiedniej elastyczności szyna, która dodatkowo bardzo dobrze tłumi wibracje. Czyni to nartorolkę bardziej uniwersalną jeśli chodzi o stan nawierzchni, na której biegamy. Mosty elastyczne, kompozytowe, zapewniają też większe bezpieczeństwo. Do zastosowań treningowych najlepiej stosować mosty elastyczne, o ile pozwala na to budżet. Zastosowanie specjalnych materiałów i bardziej skomplikowanej technologii przy produkcji takich szyn wpływa oczywiście na wyższą cenę modelu.

Aluminium jest znacznie sztywniejsze. Dodatkowo szyna jest pusta w środku, co czuć szczególnie na nierównościach asfaltu. Przy dłuższym treningu na gorszych nawierzchniach może stać się to bardzo uciążliwe. Atutem nartorolek aluminiowych jest za to mniejsza waga i nieco niższa cena. Sztywne mosty nartorolek sprawdzają się też lepiej przy rywalizacji, gdyż siła włożona w odbicie nie jest rozpraszana podczas ugięcia mostu.

Przeczytaj więcej o mostach nartorolek.