Stabilność - klucz do równowagi, przyjemności i wyników na nartorolkach

Co mamy na myśli wspominając o stabilności na nartorolkach? To zdolność do zachowania równowagi na jednej podporze, jak też utrzymania nartorolki prostopadle do podłoża. Stabilnie czujemy się stojąc w butach na ziemi. Także dość stabilnie stoi się na nartach, w tym biegowych, bo wprost na gruncie utrzymujemy się na płaskiej podstawie, szerokiej na 5-6 cm.

Zachowanie równowagi na nartorolce jest znacznie trudniejsze. Po pierwsze szerokość podstawy to nawet tylko pół centymetra. Koła, zwłaszcza te do techniki łyżwowej, mają zaokrąglony przekrój, a obszar ich styku z podłożem możemy liczyć dosłownie w milimetrach. Bieżnia wykonana jest z gumy lub innego miękkiego materiału, który ugina się pod obciążeniem. Poza tym stoimy wyżej, kilka centymetrów nad podłożem. Przez to często początkujący miewają problemy nawet z ustaniem na nartorolkach, nie mówiąc o jeździe.

Osoby wytrenowane, mające za sobą dziesiątki tysięcy kilometrów na nartorolkach, prowadzący specjalistyczny trening siłowy, pracujący nad balansem, nie mają problemów ze statecznością. Nie każdy jednak jest młodym zawodnikiem uprawiającym biegi narciarskie od dziecka. Wielu adeptów nartorolek uczy się tej aktywności w życiu dorosłym. Nie mają i nigdy nie będą mieli czasu ani możliwości, by przejść wieloletnie szkolenie obejmujące nie tylko trening techniczny, ale też motoryczny, niczym sportowiec wyczynowy. Na szczęście wiele zależy także od sprzętu, może on pomagać lub utrudniać osiągnięcie równowagi podczas jazdy na małych kółkach.

Podpowiadamy na co zwrócić uwagę przy wyborze sprzętu, by łatwiej zachować równowagę na nartorolkach.

Szerokość podstawy

Nasza podstawa jest tak szeroka, jak szerokie są koła. Istotny jest też ich przekrój. Na płaskim będzie łatwiej ustać, niż na zaokrąglonym. Mniej wysiłku włożymy w uzyskanie równowagi na nartorolkach do techniki klasycznej, gdyż koła w tego rodzaju sprzęcie przypominają kształtem walce, a ich szerokość wynosi przynajmniej 4 cm. W nartorolkach do łyżwy z reguły koła są węższe, a ich kształt bardziej okrągły, są jednak wyjątki.

Podsumowując: im szersze koło tym łatwiej o zachowanie równowagi i prostopadłe utrzymanie nartorolki względem podłoża.

Tabela 1: przykłady stabilnych nartorolek ze względu na szerokość i kształt koła

Wysokość nad podłożem

Gdy stoimy wysoko nad podłożem podnosi się nasz środek ciężkości. Także rosną wszystkie siły oddziałujące na nasze dolne kończyny, w tym kostkę, ze względu na powstającą dźwignię. Jeżeli nasze mięśnie i ścięgna nie są odpowiednio wytrenowane i mocne, może być trudno ustać na nartorolce. Charakterystycznym objawem jest spadanie, gdy stopa wygina się mocno poza oś symetrii nartorolki.

Mniejsza średnica koła

Jeżeli wysoko położony nad podłożem punkt oparcia stopy rodzi problemy, należy go obniżyć. Możemy to osiągnąć dwoma parametrami nartorolek. Pierwszy, to średnica koła. Przykładowo, jeżeli zamiast kół o średnicy 100 mm w nartorolkach do techniki łyżwowej zastosujemy koła o średnicy 80 mm, oś kół nartorolek przybliży się do ziemi o 1 cm. Niby niewiele, ale różnica jest dla każdego odczuwalna, bo to nawet 20% całej odległości stopy od podłoża.

Obniżone mosty

Odległość buta od gruntu możemy zmniejszyć wybierając mosty nartorolek z obniżoną platformą. Ich kształt i konstrukcja sprawiają, że osie kół znajdują się wyżej niż platforma, na której ustawiona jest stopa, czy montowane jest wiązanie narciarskie. Dzięki temu rozwiązaniu udaje się zapewnić wysoką stabilność nawet przy zastosowaniu kół o standardowej średnicy.

Niektórzy producenci oferują możliwość regulacji prześwitu, co najczęściej spotykamy w modelach z pompowanymi kołami. Gotowe otwory w widelcach mostów pozwalają na zmianę położenia kół i zmniejszenie lub zwiększenie wolnej przestrzeni pod mostem. Ustawienie osi kół w otworach wyżej (na końcach widelców), zmniejsza prześwit, zwiększa stabilność, ale pogarsza też zdolności terenowe sprzętu.

W oszacowaniu stabilności pomaga sprawdzenie wielkości prześwitu pod nartorolką. Ten parametr podają w katalogach niektórzy producenci i sprzedawcy. W uproszczeniu można przyjąć, że im mniejszy prześwit, czyli przestrzeń pod mostem nartorolki, tym będzie ona stabilniejsza.

Podsumowując: im niżej stoimy, tym mniejsze siły działają na stopy, obniża się też środek ciężkości.

Tabela 2: przykłady stabilnych nartorolek ze względu na małą odległość stopy od podłoża

Usztywnienie stawów

Kłopoty ze stabilnością wiążą się nie tylko ze zdolnością w zachowaniu równowagi, ale także ustania na nartorolkach. Stopa użytkownika może zwyczajnie nie wytrzymać działających na nią sił i wygiąć się w stawie skokowym.

Zawodnicy trenujący biegi narciarskie i biathlon oraz korzystający od lat z nartorolek podczas przygotowań do zimowych sezonów mają tak dobrze przystosowane mięśnie i ścięgna oraz wypracowaną równowagę, że potrafiliby biegać bez specjalistycznych butów. Weterani i amatorzy, którzy swoją przygodę z nartorolkami zaczęli późno lub wracają do tej aktywności po długiej przerwie, muszą wspomagać się sprzętem.

Dlatego warto inwestować w dobre buty. Nie jest prawdą, że najbardziej zaawansowane technologicznie, przez to niestety najdroższe modele przeznaczone są tylko dla profesjonalistów. Wręcz przeciwnie, sportowiec wyczynowy poradzi sobie w każdych butach, natomiast mniej zaawansowani potrzebują najwyższej sztywności skrętnej podeszwy, a przy bieganiu techniką łyżwową, możliwie sztywnej cholewki stabilizującej staw skokowy. Pożądane parametry obecnie zapewnia jedynie włókno węglowe, zwane karbonem. To jest stosowane wyłącznie w butach z tzw. wyższej półki.

Do biegania na nartorolkach techniką klasyczną warto wybierać buty w wersji combi. Lekkie usztywnienie kostki, jak też sztywność skrętna podeszwy przy zachowaniu jej elastyczności poprzecznej dodają pewności i zwiększają stabilność zwłaszcza w nartorolkach do klasyka z węższymi kołami.

Wszyscy, którzy mogą mieć problemy ze stabilnością, powinni wybierać modele o zwiększonej sztywności, najlepiej zimowe. Choć buty przeznaczone na narty często mają identyczne podeszwy i cholewki, co letnie odpowiedniki, jak się okazuje nieprzemakalne i ocieplone poszycie potęguje sztywność całej konstrukcji. Dla osób czujących się pewnie na nartorolkach, dobrym wyborem będą wysokie modele letnich butów.

Podsumowując: im lepsze i sztywniejsze obuwie, tym łatwiej ustać i biegać na nartorolkach.

Przykładowe modele letnich butów na nartorolki do techniki łyżwowej zapewniających najwyższą sztywność:

• Alpina ESK 2.0 Summer
• Fischer RCS Roller Skate
• Botas RSC Roller
• Spine Ultimate Skiroll Skate

Usztywnienie stawów w rolkach terenowych

Podczas jazdy na rolkach terenowych użytkownik korzysta z normalnego, codziennego obuwia, a rolki wyposażone są w różne konstrukcje zastępujące wiązania narciarskie i usztywniające stawy skokowe. Najpopularniejszym systemem zapięć są szerokie, tekstylne pasy mocowane na rzepy, które stosowane są we wszystkich modelach firmy Skike. Niestety paski mają swoją elastyczność i nie są w stanie zapewnić tak wysokiej sztywności, jak dobrze dopasowane i wzmocnione karbonem obuwie specjalistyczne do nartorolek. To w połączeniu z dużym prześwitem niezbędnym do pokonywania przeszkód w terenie, powoduje u wielu początkujących problemy ze stabilnością.

Miłośnicy jazdy na rolkach terenowych w zwyczajnych butach najbardziej sztywną konstrukcję zapięć znajdą w Powerslide XC Skeleton, gdzie stosowane jest rozwiązanie przypominające mocowanie butów w deskach snowboardowych. Kompozytowy szkielet okala kostkę użytkownika ze wszystkich stron dając podparcie na całej powierzchni styku "buta" z łydką.

Statyczne rozwiązanie gwarantują także modele z pompowanymi kołami firmy Powerslide wyposażone w zintegrowane buty specjalistyczne, identyczne jak w łyżworolkach. Poszukujący stabilności powinni wybierać wersje, w których koła nie znajdują się pod butem (bo to podwyższa środek ciężkości użytkownika), ale zamocowane są na moście nośnym przed i za butem.

Stabilność pożądana przez początkujących i zaawansowanych

Stateczność i ułatwienie w zachowaniu równowagi docenią szczególnie początkujący. Gdy mięśnie nie pracują jeszcze jak trzeba i drżymy przed utratą równowagi, zadbajmy o stabilny sprzęt. Jeśli poczujemy się na nim pewnie i bezpiecznie, chętniej będziemy z niego korzystać, a nauka pójdzie szybciej. Łatwiej przenieść równowagę na jedną nogę podporową i wykonać dłuższy krok (dłużej pojechać na jednej rolce), gdy sprzęt pod nami utrzymuje się prostopadle do podłoża, a uzyskanie równowagi jest relatywnie łatwe.

Stabilność to także ważna cecha dla zaawansowanych. Pewnie stojąca na podłożu nartorolka umożliwia mocne odbicie. To ważne przy intensywnych treningach, a zwłaszcza podczas rywalizacji. Bywa, że podczas odbicia z dużą siłą w kroku łyżwowym stopa spada poza nartorolkę. Narta by się uślizgnęła na śniegu, jednak wysoki współczynnik tarcia kół nartorolek o podłoże utrzymuje je w miejscu. To powoduje ból, gdyż wygięty but i jego podeszwa niemal miażdżą stopę. Taka niemiła przygoda na zawodach zabierze nam wiele sekund, a co gorsza stracimy pewność i odwagę do kolejnych, mocnych odbić.

Zaawansowani biegacze mają natomiast ten komfort, że mogą wybierać sprzęt zapewniający ważne dla nich parametry. Silni, doświadczeni, wybiegani, czują się stabilnie i pewnie także na nartorolkach z wąskimi i dużymi kołami niezależnie od wielkości prześwitu pod mostem. Dla nich ważniejsza może być szybkość, waga, czy sztywność nartorolki - szczególnie podczas startu w zawodach.

Wiele osób decyduje się na jazdę na nartorolkach w poszukiwaniu letniej alternatywy dla nart. Często zależy nam na bliskim odwzorowaniu odczuć, które mamy na biegówkach. Skoro narty są stabilne, to tego samego wymagajmy od nartorolek, a zapewnimy sobie bezpieczeństwo, przyjemność, jak też dobre efekty treningowe podczas jazdy na małych kółkach na asfalcie i poza nim.